ایزو چیست؟

شبکه جهانی است که شناسائی می کند که چه استانداردهای بین المللی توسط تجارت، دولت و اجتماع مورد نیاز است؛ آن ها را با مشارکت بخش هایی که آنها را باید به کار گیرند تهیه کرده و آنها را به صورت روشهای کاربردی در سطح ملی تهیه کرده و برای به کارگیری به دنیا عرضه می کند. در این سازمان بیش از 160  کشور عضویت دارند.

(ریشه یونانی به مفهوم همگون و برابر ISOUSE )

(International Organization for Standardization)

 

 ABچیست؟به زبان ساده

در کشورهای مختلف دنیا نهادهائی غیر دولتی برای اعتباردهی به گواهی نامه ها وجود دارند که به آنها مراجع اعتباری یاAccreditation Body  میگویند.

این مراجع در اتحادیه ای به نام   International Accreditation Forumبا یکدیگر هماهنگ شده اند.

CB ها به خودی خود اعتبار ندارند و باید از نهادی دیگر اعتبار بگیرد این نهاد که خودش اعتبارش را از سازمان بین المللی استاندارد (ISO) میگیرد و مورد تأیید این سازمان می باشد CB های زیر مجوعه خود را به صورت دوره ای ممیزی نموده و ممیزی کردن آنان را نیز ممیزی می کنند . به این نهاد ها AB یا Accreditation Body  گفته می شود.

به AB در فارسی نهاد تأیید صلاحیت نیز گفته می شود. این نهاد ها بر کار CB ها نظارت می کنند . در ایران سازمان ملی استاندارد ایران توسط نظام ملی تایید صلاحیت ایران (NACI)  می تواند CB های تحت نظارت خود را ممیزی نماید. البته حوزه اعتبار این CB ها ملی است و بدین ترتیب می توان گفت که شما با اخد گواهینامه های ISO اعتبار خود را از یک CB می گیرید، آن CB اعتبار خود را از یک یا چند AB می گیرید و خود AB نیز اعتبار خود را از سازمان بین المللی استاندارد (ISO)  دریافت می نماید، بدین ترتیب شما با اخذ یک گواهینامه ایزو اعتبار خود را به صورت مستقیم از CB در نهایت به صورت غیر مستقیم از سازمان بین المللی ایزو (ISO) دریافت می نمایید.

هم اکنون شما متوجه شدید که اعتبار یک صادر کننده گواهینامه ی ایزو به چه منظور مهم می باشد. و لوگوی AB های درج شده در زیر گواهینامه ایزو شما نیز به جه منظور مهم می باشند. هر کشور دارای یک AB اصلی است که این AB ها در یک مجموعه تحت عنوان IAF اعتبار می گیرند. بدیان معنا که یک AB معتبر باید عضو IAF باشد و این لوگو در گواهینامه صادرشده وجود داشته باشد:

 

 

برای اطمینان از اعتبار یک CB می توان از سایت IAF به AB و از طریق AB به CB رسید.

لازم به ذکر است اگر علامت های زیر در گواهینامه شما درج شده باشد اعتبار بین المللی گواهینامه های شما نیز افزایش یافته  و در هنگام صادرات، اعتبار بیشتری نزد مشتریان خارجی خواهید داشت.

 

در ممیزی چه اتفاقی میافتد؟

یک تیم ممیزی از یک شرکت بیطرف (شخص سوم) دارای اعتبار از مراجع معتبر در شرکت حضور یافته و وضعیت موجود سازمان (آنچه هست) را با الزامات استاندارد (آنچه باید باشد) بررسی میکند. به این کار ممیزی میگویند. در صورتی که الزامات برآورده شوند به آن انطباق و در غیر این صورت عدم انطباق میگویند.

 

سیستم مدیریت چیست؟

 

 

برای شناخت این مفهوم ابتدا با تکنیک تجزیه، دو جزء ” مدیریت ” و ” سیستم ” را تعریف می کنیم:

مدیریت چیست؟

مجموعه ای از فعالیتهای برنامه ریزی (طرحریزی)، سازماندهی ، هدایت و کنترل.

به زبان ساده وقتی بخواهیم بگوییم همه چیز مرتب است و نقصی وجود ندارد به جای بیان واژه های متفاوت و مکمل از یک واژه کلی استفاده می نماییم، می گوییم “اینجا مدیریت دارد.”

چرا سیستم مدیریت؟

پیتر سنژ در بیان یکی از قوانین تفکر سیستمی چنین اظهار می‌دارد که رفتارها منبعث از ساختار می‌باشند. این اصل بدان معناست که وجود ساختار در یک سازمان رفتار کارکنان را در آن موضوع تغییر می‌دهد. سیستم‌های مدیریتی چنین ساختارهایی را فراهم می‌آورند.

سیستم چیست؟

سیستم:

مجموعه‌ای از اجزای مرتبط با هم جهت تامین هدف مشخص

در این تعریف به سه کلمه دقت کنید:

(اجزا – تعامل – هدف)  هر سیستم اجزایی دارد. این اجزا با هم تعامل دارند. این تعامل در راستای یک هدف است.

سیستم مدیریت چیست؟

سیستم مدیریتی:

نظامی است هدفمند و سازماندهی شده با برنامه ‏ریزی خاص که با تهیه دستورالعمل‏ ها، روشهای اجرایی و استانداردها و مقررات جاری استقرار یافته و مورد بازنگری قرار می‏ گیرد و در مقاطع زمانی مختلف اصلاح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد و به عبارت ساده ایجاد یک سیستم برای مدیریت کردن یک کار.

 

مزیت سیستم مدیریت:

یک سیستم مدیریت خوب جایگزین مدیر می شود و وابستگی سیستم و سازمان به فرد را کاهش می دهد و زمان کمی از مدیر صرف کارهای روزمره و عمده زمان صرف برنامه ریزی کلان و استراتژیک می شود.

مثال:
تهیه یک لیست خرید و علامت گذاری پس از انجام خرید هر قلم کالا یک سیستم مدیریتی است که به ما کمک می کند فرآیند خرید را بدون فراموشی انجام دهیم.

این یک سیستم مدیریت ساده است اما یک انبار هم سیستم مدیریت انبار می خواهد تا کنترل ما بر انبار نظام مند گردد. برای هر مجموعه از کارهای سازمانی می توانیم سیستم مدیریت خاص خود را داشته باشیم مانند سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات، سیستم مدیریت قراردادها و …

اما برخی از سیستم های مدیریتی معروف تر هستند و برای آنها در سازمان ایزو استانداردهایی تدوین شده است مانند:

سیستم مدیریت کیفیت که استاندارد ایزو سری 9000 برای آن تهیه شده است.

سیستم مدیریت زیست محیطی که استاندارد سری14000  برای آن تهیه شده است.

استاندارد چیست؟

توافق و قرار در یک موضوع یا الگو

مفهموم استاندارد در دو زمینه به کار می رود :

• استاندارد های محصولات و خدمات (اندازه ، شکل ، رنگ ، خواص فیزیکی ، خواص شیمیایی، ارتباطات کامپیوتری و ویژگیهای عملکردی(
• استانداردهای سیستم های سازمانی و رفتاری (رفتار ترافیکی، سیستمهای مدیریت زیست محیطی، مدیریت کیفیت و ایمنی و بهداشت حرفهای(

انواع دیگری از طبقه بندی استانداردها :

• شرکتی ، ملی ، منطقه ای یا بین المللی
• اختصاصی یا عمومی
• قابل اخذ گواهینامه یا غیر قابل ممیزی

استاندارد سازی ، از یک طرف برای خلاقیت ، حوزه و مجرا تعیین میکند و از طرف دیگر خلاقیت را محدود میکند .

استاندارد ISO 9000 چیست؟

در سال  1987 کمیته فنی176  سازمان ایزو (ISO/TC 176) سری استاندارد ISO 9000 را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری استاندارد به وجود آوردن الگوئی بین المللی برای پیاده سازی و استقرار سیستم های مدیریت و تضمین کیفیت بوده که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت. سری استاندارد های ISO 9000  مجددا در سال  1994مورد بازنگری قرار گرفته و به صورت هفده استاندارد متفاوت منتشر گردید.

بازنگری قبلی استانداردهای سری ISO 9000 در سال  2000  انجام شده است در این بازنگری، استاندارد با نگرش فرآیند گرا در سیستم مدیریت کیفیت سازمان سعی در نزدیک شدن به مدل های مدیریت کیفیت جامع را دارد. نهادینه نمودن بهبود مستمر در سیستم مدیریت کیفیت سازمان از تفاوت های اصلی دیگر این استاندارد با ویرایش قبلی آن است.

ساختار سری استانداردهای ISO9000 شامل  ISO 9000( به تشریح اصطلاحات و تعاریفی می پردازد که در استاندارد به آن اشاره شده است( ، ISO 9001 (الزامات اجرایی سیستم مدیریت کیفیت که سازمان جهت برآورد مقاصد یا صدور گواهینامه مورد استفاده قرار میدهد) وISO 9004  (خطوط راهنما برای عملکرد بهتر سازمان در راستای سیستم مدیریت کیفیت است( میباشد. الگوی اجرائی این سری استاندارد برای بار چهارم در سال  2008 مورد بازبینی و ویرایش قرار گرفت. در ویرایش سال 2008  دیدگاه فرآیند گرا همچنان مورد تاکید می باشد.

مزایای بکار گیری استاندارد:

 

• بررسی مجدد فعالیت های سازمان بر اساس اهداف سازمان و رفع کاستی ها
• شفافیت فرآیندها و شاخص ها در سازمان
• جلوگیری از دوباره کاری ها به واسطه تعریف فعالیتهای برنامه ریزی شده و سیستماتیک
• کاهش هزینه ها
• ایجاد اطمینان و اعتماد در درون سازمان
• ایجاد اطمینان و اعتماد درون سازمان (مشتری)
• افزایش توان رقابت در عرصه بین الملل

 دامنه کاربرد:

دامنه کاربرد این استاندارد کلیه سازمانها صرفنظر از نوع محصول یا خدمت آن ها است.

استاندارد ISO 14000  چیست؟

توجه روز افزون به حفظ محیط زیست و افزایش آگاهی، انتظارات و الزامات طرف های ذینفع نسبت به توسعه پایدار، مستلزم نگرش سیستمی در اتصال با قوانین، ضوابط ملی و منطقه ای می باشد.  استاندارد خانواده ISO 14000 شامل استاندارد های بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد. این استاندارد در سال  1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمد.

یک سیستم مدیریت زیست محیطی می تواند به عنوان بخشی از سیستم جامع مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیتهای طرح ریزی، تعریف مسئولیتها، تعیین روش ها و فرآیندها و همچنین در اختیار گیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری و حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است.

سیستم مدیریت محیط زیست بر مبنای استاندارد  ISO 14001 به عنوان یک الگوی اجرایی توسط مرجع صدور گواهینامه (Certification Body) مورد ارزیابی قرار می گیرد.

سری استاندارد ISO 14001  با پرداختن به موضوعات مختلف در زمینه محیط زیست، زمینه مناسبی را در سازمان ها برای درک مفاهیم محیط زیستی و به کارگیری روش های متفاوت در طرح ریزی، اجرا و کنترل فرآیندهای سازمان در توجه به رویکرد محیط زیست، فراهم می آورد.

مزایای بکارگیری این استاندارد:

 

• اهمیت دادن به جنبه های محیط زیستی در تولید و یا ارائه خدمات
• یکپارچه کردن سیستم های مدیریت و بهبود روش های مدیریت
• کاهش هزینه های ناشی از اتلاف مواد و انرژی
• استفاده بهینه از منابع طبیعی
• رعایت قوانین ملی و مرتبط محیط زیستی
• حفاظت از محیط زیست و توجه به علایق جامعه در این ارتباط
• ایجاد سیستم های مدیریت زیست محیطی که منجر به حفاظت بیشتر از محیط زیست می شود.
• به حداقل رسانیدن موانع غیر تعرفه ای تجاری و تسهیل تجارت بین الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط در سازمان ها
• جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی
• افزایش رعایت مقررات و قوانین مربوط به محیط زیست
• تسهیل تجارت بین الملل
• ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای سازمان

دامنه کاربرد

این استاندارد برای کلیه سازمانها کاربرد دارد. استاندارد در سال 2004 مورد بازبینی و ویرایش قرار گرفت.

استاندارد OHSAS 18000  چیست؟

در سال 1998  کمیته ای متشکل از انستیتو استاندارد بریتانیا، شرکتهای اصلی گواهی دهنده انگلستان و سایر سازمانهای بین المللی استاندارد تشکیل شد که هدف آن تهیه و تدوین استانداردی واحد بود.

سری ارزیابی بهداشت حرفه ای  OHSAS  18000

Safety occupational health and assessment) )

استانداردی واحد که در پاسخ به نیاز فوری سازمانها طراحی شده و این استاندارد قابل ممیزی و اخذ گواهینامه می باشد که به دو بخش تقسیم شده  OHSAS 18801که شامل مشخصاتی می باشد که بر اساس آنها گواهی کسب می شود و     OHSAS 18002 که راهنمایی جهت پیاده سازی یک سیستم مدیریت بهداشت حرفه ای و ایمنی می باشد.

ساختار استاندارد OHSAS 18001 سازگار با استانداردهای ISO 9001 و ISO 14001 می باشد تا سازمانها به راحتی بتوانند سیستم مدیریت کیفیت محیط زیست و بهداشت و ایمنی شغلی را با یکدیگر ادغام کرده و سیستم یکپارچه ای را ایجاد نمایند. یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان را در شناسایی، حذف و یا به حداقل رساندن ریسک های مرتبط با بهداشت و ایمنی کارکنان خود و سایر طرف های ذینفع که در معرض ریسک های S&OH قرار دارند یاری می نماید.

فرایند ممیزی بر اساس استاندارد  OHSAS 18001  مشابه با فرایند ممیزی مبتنی بر  ISO 9001 و  ISO 14001 می باشد و می تواند به طور یکپارچه با هر یک از استانداردهای مذکور و یا به تنهایی انجام پذیرد.

استاندارد OHSAS 18001   در سال2007   مورد بازنگری قرار گرفته است.

مزایای بکار گیری استاندارد:

 

• تفکری طرح ریزی شده و مستند در ارتباط با بهداشت شغلی و ایمنی
• ساختاری روش برای مدیریت OHSAS
• ایجاد محیط کاری ایمن تر و سالم تر
• افزایش آگاهی و دانش در خصوص مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
• کاهش ریسک حوادث، رویدادها و ……. های شغلی

دامنه کاربرد:  این استاندارد در کلیه سازمانها دارای کاربرد می باشد.

استاندارد HSE-MS  چیست؟

در همسویی با استقرار سیستم های مدیریت یکپارچه در زمینه بهداشت شغلی، ایمنی و محیط زیست، از دهه های قبل، برخی شرکت های بین المللی به ویژه در حوزه صنایع نفت، اقدام به تدوین استانداردهای راهنما نمودند. استانداردهای مذکور که عمدتاً با مخفف MS-HSE معرفی شده اند، چارچوب معینی را برای یک سیستم مدیریت یکپارچه مهیا مینمایند و دارای وجوه تمایزی با استانداردهای OHSAS 18001 ISO 14001  هستند.

از سال 1381  وزارت نفت در ایران اقدام به تدوین کتابچه راهنمای استقرار MS-HSE و ابلاغ جهت اجرا به کلیه سازمان های تابعه نمود. این راهنما در کلیه صنایع و سازمان های تابعه آن وزارت، اعم از شرکت نفت ایران، شرکت سهامی پتروشیمی، شرکت ملی گاز ایران و شرکت پاالیش و پخش فراورده های نفتی ایران قابل پیاده سازی است.

الگوهای ارائه شده MS-HSE قابل تسری به سایر صنایع و صنوف بوده و حسب مورد با الگوی مدیریتی مانند Security قابل تلفیق است.

استاندارد( IMS) سیستم مدیریت یکپارچه چیست؟

فواید یکپارچه سازی

 

• اختصاص صحیح منابع
• جلوگیری از اختصاص تکراری منابع برای مدیریت کیفیت /محیط زیست/ ایمنی و پرهیز از دوباره کاری ها
• سهولت در مستند سازی و به کارگیری سیستم ها
• کاهش حجم مستندات ، رفع پیچیدگی و کاهش نیاز به رجوع به مستندات چندگانه
• بهبود عملکرد سازمان کاهش یا حذف حوادث ، مخاطرات محیط کار یا خسارت های زیست محیطی
• ایجاد تصویری بهتر از سازمان حفظ منافع سازمان در همراهی با بها دادن به مباحث محیط زیست ، ایمنی و بهداشت
• افزایش رضایت مشتری
• عملکرد بهتر کیفیتی ، زیست محیطی و ایمنی سازمان و محصوالت آن

ISO 9000

مقدمه:  انسان از بدو خلقت ، با کیفیت سرو کار داشته است مثالً در ساختن خانه و محل سکونت خود ، در تشخیص مناسب بودن اسلحه و وسیل?? دفاعی خود ، به نوعی از کنترل کیفیت استفاده می کرد . موقعی که انسانها اجتماعی را تشکیل دادند و نیازهای خود را از طریق داد وستد در بازار تأمین می کردند ، مسأله کیفیت آن اهمیت بیشتری یافت . در این بازارها ، به علت حضور تولید کننده و مصرف کننده ، مسایل و مشکالت کیفیتی به سادگی قابل حل و فصل بود ولی با وقوع انقالب صنعتی و تواید انبوه و به دنبال آن ایجاد بازارهای گسترده ، لزوم بکارگیری روش های علمی در کنترل کیفیت را ضروری ساخت . مهمترین خاصیت این روش ها ، استفاده از نمونه گیری به جای بازرسی صد در صد و استفاده از نمودارهای کنترل در فرآیند تولید بود که به کنترل کیفیت آماری مشهور گشت . از طرف دیگر ترکیب تالش بخش های مختلف سازمان اعم از طراحی ، تولید ، کنترل کیفیت ، خدمات پس از فروش منجر به ایجاد یک نگرش جامع به کیفیت گردید که به نام مدیریت کیفیت جامع شناخته می شود . از نقطه نظر تاریخی توسعه و گسترش فعالیت های کنترل کیفیت به شکل علمی و منسجم در قرن بیستم آغاز شده است و عمده ترین تحوالت در نگرش مربوط به کنترل کیفیت تقریباً هر بیست سال یکبار اتفاق افتاده است.

کیفیت چیست ؟

درجه و میزان برآورده شدن الزامات توسط مجموعه ای از ویژگیهای ذاتی یا سطحی از رضایت در مشتری که یک سازمان از طریق ارائه محصوالت و یا خدمات خود و در محیطی متعهد به بهبود بیانجامد. کیفیت: دستیابی به کیفیت محصول یا خدمات با ایجاد کیفیت در فعالیتها و فرآیندها

سیستم مدیریت کیفیت:

یک الگوی از پیش تعیین شده و توافق شده برای انجام مجموعه ای از فعالیتهای برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و بازنگری برای تامین و برآورده کردن الزامات و خواسته های مشتری ؛ یک سیستم مدیریتی برای دستیابی به کیفیت.

ISO 9000 یک استاندارد برای سیستم مدیریت کیفیت است.

در این استاندارد مبانی و واژگان سیستم مدیریت کیفیت تشریح می شود.

در این استاندارد سازمان ایزو با مخاطب زبان مشترک پیدا میکند.

مثلا واژه های سازمان، فرآیند، محصول، کیفیت، سیستم، ممیزی، بازنگری، تصدیق، صحهگذاری و … تعریف میشود.

در استاندارد  ISO 9001 الزامات تشریح میشود. یعنی همان باید هایی که سازمان باید رعایت کند تا موفق به پیاده سازی و اخذ گواهینامه گردد

در استاندارد  ISO 9004راهنمای پیاده سازی الزامات است. یعنی به اجرای استاندارد   ISO 9001 و بهبود آن کمک میکند.

مبانی مدیریت کیفیت:

اصل اول – تمرکز بر مشتری

اصل دوم – رهبری

اصل سوم – مشارکت کارکنان

اصل چهارم – رویکرد فرایندی

اصل پنجم – رویکرد سیستمی به مدیریت

اصل ششم – بهبود مستمر

اصل هفتم – تصمیم گیری بر مبنای واقعیت ها

اصل هشتم – ارتباط سودمند و دوطرفه با تامین کنندگان

رویکرد فرآیندی:

استاندارد ISO9000 در توضیح فرآیندگرایی اعلام می کند که : (هر فعالیت با مجموعه ای از فعالیت ها که با صرف منابعی ورودی ها را به خروجی ها تبدیل کند، یک فرایند به شمار می رود). از دیدگاه سیستمی می توان گفت که یک فرآیند، بخش اساسی هر سیستم را تشکیل می دهد که وظیفه و مأموریت اساسی آن سیستم، تبدیل ورودی را به خروجی، به انجام می رساند.

استاندارد  ISO9000یکی از مزایای فرآیند گرایی را کنترل پویایی می داند که بر ارتباط بین فرآیند های مجزا در نظام و نیز ترکیب و تعامل آن ها اعمال می گردد. کاربرد این گرایش در نظام مدیریت کیفیت، تأکیدی بر درک و برآورده ساختن نیازمندی ها، توجه به فرآیندها برحسب ارزش افزوده آنها، کسب نتایج اجرا و اثربخشی فرآیند و بهبود مداوم فرآیندها براساس اندازه گیری عینی است

بهبود عملکرد در سازمان و همچنین بهبود فرآیندها، اصلی ترین هدف هر نظام مدیریتی، از جمله نظام های مدیریت کیفیت مبتنی بر استاندارد  ISO9000به شمار می رود. با توجه به مطالب فوق و ضرورت ارتقای اثربخشی و کارآیی در سطح سازمان ها، باید بر شناخت فرآیندهای سازمان و بهبود آن تأکید گردد. این امر تا بدانجا اهمیت دارد که امروزه مهندسی مجدد و اصلاح ساختار سازمان ها براساس فرآیندها به یکی از گرایش های غالب در طراحی ساختار و بهبود سازمانی تبدیل شده است. دلیل این توجه ناشی از آن است که به راستی، (اثربخشی هر سازمان، محدود به میزان اثربخشی فرآیندهای آن است).

 

 

تاریخچه ی کیفیت:

بدون شک باید گفت که تاریخ کنترل کیفیت به قدمت صنعت خودش مربوط می شود .

در طول سده های اخیر کیفیت همزمان با آموزش های مورد نیاز در حد وسیع کنترل می شد که این آموزش به تدریج کارگران را برای تولید کیفی محصولات مغرور می نمود . تخصص کارگر در طول زمان انقلاب صنعتی مفهوم پیدا کرد . در نتیجه یک کارگر ، محصول کاملی نمی ساخت و آن به صورت جزئی در آمده بود . همانطور که تولیدات پیچیده تر و شغلها محدود تر و تخصصی تر می شدند ، بازرسی از محصولات بعد از تولید نیز الزامی می شد .

در سال 1924، والتر شوهارت ، از آزمایشگاه Bell Telephone یک نمودار آماری برای کنترل تغییر پذیری محصول ارائه داد . این نمودار از کنترل کیفیت آماری شروع می شد . بعد ها در همان دهه دوج و رومیگ که هر دو از آن آزمایشگاه بودند ، نمونه گیری به منظور پذیرش را به عنوان جانشینی برای بازرسی  100%ارائه دادند .

در سال 1946، انجمن کنترل کیفیت آمریکا شکل گرفت . این سازمان در میان مطبوعات و کنفرانسها و جلسات آموزشی ، به جهت استفاده از کنترل کیفیت برای همه نوع تولیدات و خدمات ترفیع گرفت.

در سال w 1950   ادوارد دمینگ که کنترل آماری را از شوهارت آموخته بود ، یکسری جلسات با مهندسین ژاپنی در CEOs  یکی از بزرگترین سازمانهای ژاپن ترتیب داد . در سال 1954  جوزف جوران اولین سفر خود را به ژاپن آغاز کرد و حس مسئولیت مدیران را برا ی دستیابی به قابلیت بیشتر بر انگیخت و با استفاده از این مفاهیم ژاپنی ها معیارهای کیفیتی را برای آسایش دنیا کار گذاشتند .

در سال1960 ، اولین حوزه های کنترل کیفیت به منظور بهبود کیفیت شکل گرفتند . تکنیکهای ساده آماری توسط کارگران ژاپنی بکار گرفته شد . اواخر سال 1970 و اوایل  1980  مدیران آمریکائی سفرهائی را به ژاپن جهت یادگیری روش ژاپنی ها شروع کردند .

این سفرها واقعا لازم نبود ، آنها می توانستند ازنوشته های دمینگ و جوران استفاده کنند .

اگر چه ، یک دوره ی  تجدید کیفیت برای تولیدات و خدمات آمریکائی لازم بود و تا اواسط1980  مفاهیم TQM عمومیت یافت .

اواخر سال  1980صنعت اتوماتیک با تأ کید بر کنترل فرآیند اماری (SPC) آغاز شد .

تهیه کننده ها و کارپردازهای آنها نیاز داشتند که از این تکنیکها استفاده کنند . صنعتها و بخشهای دفاعی دیگر نیز SPC را اجرا کردند . تأ کید روی کیفیت در سال   1990 در صنعت ادامه داشت تا وقتیکه ساترن ، سومین اتومبیل را طبق رضایت مشتری بعد از گرانترین اتومبیل های ژاپنی ساخت . علاوه بر آن ،  ISO 9000مشهورترین مدل جهانی سیستم کیفیت شد .

 

کنترل کیفیت (QC) :

عبارت از استفاده از تکنیک های و دستورالعمل هایی به منظور دستیابی به بهبود کیفی تولیدات و خدمات ارائه شده می باشد . لذا این اصل مستلزم مراحل زیر می باشد .

• مشخصات چیزی که مورد نیاز است.
• طراحی تولید یا خدماتی که مشخصات را بر آورده می سازد .
• تولید یا برقراری جهت دستیابی به اهداف مورد نظر .
• -بازرسی جهت تعیین تطابق با استاندارد ها .
• -بررسی و بازدید اطالعات تهیه شده جهت تجدید نظر اهداف اولیه

با به کار گیری مراحل فوق ، بهترین تولید یا خدمات با حداقل هزینه برای مشتریان را فراهم می سازد .

با توجه به اینکه بهبود کیفی پایان پذیر بوده لذا دامنه ی اهداف آن باید تداوم داشته باشد .

کنترل کیفیت آماری (SQC):

بخشی از کنترل کیفیت و همچنین شاخه ای از تجزیه و تحلیل داده ها برای استفاده در کنترل کیفی است و شامل2   قسمت عمده می باشد که عبارتند از :

کنترل فرآیند آماری (SQC) و نمونه گیری به منظور پذیرش . کلیه اعمال سیستماتیک جهت اجرای تولید و با ارائه خدمات مورد نیاز که خواسته های کیفیت را بر آورده سازد ، اطمینان کیفیت نامیده می شود ، این امر متضمن ایجاد اطمینان کیفیت به آنچه که باید باشد خواهد شد و نیاز به زمان دارد.

 

تضمین کیفیت   (QC):

تمامی فعالیت های طرح ریزی شده و سیستماتیک که در چارچوب سیستم کیفیت اجرا گردیده و در صورت لزوم اثبات شده باشد که آن ها برای ایجاد اطمینان کافی از اینکه یک مقوله نیاز مندی های کیفیت را برآورده خواهد کرد الزم هستند

مدیریت کیفیت  (QM):

فعالیت های هماهنگ شده برای هدایت و کنترل یک سازمان از بعد کیفیت.

مدیریت کیفیت جامع  (TQM):

فلسفه و اساس فرآیندی است که بهبود مستمر کیفی را بیان می کند .

این مدیریت بر اساس روشهای کمی و نیروهای انسانی جهت بهبود تمام مراحل اجرائی در داخل یک سازمان به کار گرفته می شود و نیازهای مشتری را در حال و آینده تأمین می کند.

,TQMفن آوری های اصول مدیریت و تالشهای بهبود کیفی را تکمیل می کند.

چرا ایزو 9000 :

مشتری:

هر کسی) در داخل و یا خارج سازمان( که با خروجی فرآیند ما ارتباط دارد و یا موفقیتش بستگی به خروجی کار ما دارد

 

اثر بخشی

درجه رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده در هر سازمان، میزان اثربخشی در هر سازمان را نشان می دهد.

اثر بخشی با سؤاالتی از این قبیل معلوم می شود:

-آیا برای رسیدن به اهداف سازمان اهداف درستی انجام می دهیم ؟

– آیا مشکالت سازمان را به درستی تشخیص داده ایم، و در صدد رفع آنها برآمده ایم ؛ بطوری که به هدفهای سازمان در موعد مقرر دست یابیم؟

کارایی

کارایی به اجرای درست کارها در سازمان مربوط می شود. یعنی تصمیماتی که با هدف کاهش هزینه ها، افزایش مقدار تولید و بهبود کیفیت محصول اتخاذ می شوند. کارایی نسبت بازدهی به بازدهی استاندارد است.

 

رویکرد فرآیندی Process Approach )):

فرآیند :

مجموعه فعالیت های مرتبط به هم یا متعامل که درون دادها را به برون داده ها تبدیل میکند.

یادآوری 1) درونداده های یک فرآیند عموما برون داده های سایر فرآیندها هستند.

یادآوری 2) فرآیندها در یک سازمان عموما برنامه ریزی میشوند و تحت شرایط کنترل شده به اجرا در میایند تا ارزش افزوده حاصل گردد.

یادآوری 3 ) فرآیندی که انطباق محصول حاصل از آن را نتوان به سهولت یا بطور اقتصادی مورد تصدیق قرارداد، غالبا فرآیند ویژه مینامند.

رویکرد فرآیندی:

 

• شناسایی فرآیندها
• تعیین ارتباطات متقابل فرآیندها
• مدیریت فرآیندها
• کنترل مستمر فرآیندها
• اطمینان از حصول نتایج و اثر بخشی فرآینده ها
• برآورده ساختن رضایت مشتری

چهار مولفه در شناسایی یک فرآیند

 

طبقه بندی فرآیندها از نظر رایس و ویکالند:

رایس و ویکالند (Rice & Wiklund ,1992) فرآیندها را بر اساس ماهیت آنها در سه دسته تقسیم بندی مینماید:

• فرآیندهای عملیاتی
• فرآیندهای مدیریتی
• فرآیندهای پشتیبانی

 

فرآیند اصلی فرآیندی است که در خدمت به وجود آوردن ارزش افزوده قرار می گیرد و اثر مستقیم بر روی مشتری های بیرونی می گذارد . (فروش ، تولید ، خدمات پس از فروش )

فرآیند پشتیبانی فرآیندی است که موجب عملکرد کارآمد فرآیند اصلی می شود.

(تعمیر و نگهداری ، خرید ، کالیبراسیون )

فرآیند مدیریتی فرآیندی است که ایجاد کننده سیستم مدیریت و شکل دهنده به پایگاه اطلاعاتی لازم برای تصمیم گیری مدیریتی و سنجش میزان اثر بخشی سیستم می باشد .

چرخه دمینگ:

نظریه دکتر دمینگ در مورد بهبود در قالب چرخه بهبود ارایه شده است.

این نظریه مبنای تدوین استاندارد بوده است و در الزامات جایگاه آن مشهود است.

چرخه دمینگ (PDCA) برای اولین بار در دهه 1930 از سوی والتر شوارت مطرح شد. بعدها توسط شاگرد وی، دبلیو ادواردز دمینگ ارائه شد ودر نهایت توسط ژاپنی ها به تکمیل کردن آن پرداختند.

تفاوت اصلی مدل دمینگ و مدلی که ژاپنی ها ارائه کردند در آن بود که دمینگ بر اهمیت تأثیرات متقابل و مداوم پژوهش، طراحی، تولید و فروش به عنوان چهار عامل اصلی برجلب رضایت مشتریان تأکید داشت اما بعدها چرخه ی او به تمام قسمت های مدیریت تعمیم داده شد.

بعدها ژاپنی ها با ایجاد تغییراتی در چرخه دمینگ آن را به چرخه برنامه، اجرا، کنترل و عمل تبدیل کردند تا در تمامی مراحل و شرایط مورد استفاده قرار بگیرد.

چرخه PDCA به نحوی طراحی شده است که بتواند به عنوان یک مدل پویا مورد استفاده قرار گیرد، بدین معنا که آخرین گام تکامل مرحله قبلی، به منزله اولین گام مرحله بعدی خواهد بود.

این مدل ، سیستمی برای بهبود فرآیند فراهم می کند. در این چرخه این امکان وجود دارد که هرگاه نواحی قابل بهبود، شناسائی شود، به عنوان راهنمایی برای پروژه های قابل بهبود مورد استفاده قرار بگیرد.

 

 

برای دانلود جزوه ، آشنایی با استانداردهای ایزو، مفاهیم و مبانی روی لینک زیر کلیک نمای