اولین مناظره انتخاباتی 8 نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری با موضوع اقتصادی از شبکه اول سیما .
اولین مناظره انتخاباتی 8 نامزد ریاست‌جمهوری با موضوع اقتصادی و با اجرای مرتضی حیدری که از ساعت 16 امروز آغاز شده بود، اعت 20:05 به پایان رسید.
محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، حسن روحانی، محمدرضا عارف، علی‌اکبر ولایتی، محسن رضایی، غلامعلی حداد عادل و محمد غرضی در این مناظره حضور داشتند.
مهمترین محورهای سخنان 8 نامزد ریاست‌جمهوری به شرح زیر است:
* حیدری، مجری برنامه: بینی و بین‌الله به جز من و رئیس سازمان و 2 تن از مدیران ارشد صداوسیما، کسی از سوالات خبر ندارد.
* حیدری: ساعت‌ها کار کارشناسی برای این مناظرات انجام شده است.
* حیدری: بسیاری از نظرسنجی‌ها نشان میدهد که بیش از نیمی از مردم هنوز نامزد نهایی را انتخاب نکردن و منتظر مناظره‌ها هستند. همین حساسیت‌ها و اهمیت مناظره باعث می‌شود که ما در زمانبندی مناظره نهایت دقت و سخت‌گیری را داشته باشیم.
* حضور طلوعی رئیس جام جم به عنوان نماینده ناظر ستاد انتخابات صداوسیما درکنار حیدری، مجری برنامه.
* قرعه‌کشی حیدری برای تعیین اولین فردی که پشت تریبون برود. نام غرضی به عنوان اولین فرد در قرعه‌کشی استخراج شد.
غرضی پشت تریبون رفت.
سوال حیدری: مشکل اشتغال را چگونه و تا چه اندازه‌ای و تا کی مهار خواهید کرد؟
* غرضی در پاسخ به سوال: ظرف صدسال گذشته، ملت ایران دچار دولت‌هایی بوده که همه تورم‌زا بوده‌اند. این ریال ما معادل یک رویال بوده که در یک تاریخی معادل رویال کشور اسپانیا بوده و در ابتدای نهضت مشروطه یک ریال ما یک دلار بود. وقتی رضا شاه به قدرت رسید شد سه ریال. وقتی از کشور رفت شد 15 ریال. وقتی متفقین حمله کردند شد 20 ریال. دولت زاهدی آن را کرد 35 ریال. دولت منصور کرد 6 تومان و 8 ریال. در دوره بنی‌صدر شد 300 ریال. در دولت مهندس موسوی با 40 تومان شروع شد و تا وقتی من وزیر بودم 50 تومان بیشتر نشد ولی بعدش شد 150 تومان. در دولت هاشمی شد 450 تومان/ دولت خاتمی 1000 تومان و در دولت فعلی شد 3500 تومان. تا تورم حل نشود و کشور به تولید نرسد، وضع همین است. هزینه پول در کشورمان بالاست. ما در 100 سال گذشته تولید نداشتیم. اشتغال وقتی سامان پیدا می‌کند که تولید سامان یابد. تولید وقتی سامان یابد که هزینه پول به سمت نزولی برسد والا ااشتغال مصنوعی است. اشتغال بعد از اینکه محکم جلوی تورم بایستیم میتواند تولید شود.ژ
* قالیباف به عنوان نفر بعدی پشت تریبون رفت.
* قالیباف: نکته‌ای که آقای غرضی اشاره کردند از یک نگاه درست است اما واقعیت این است که باید کارهای کوتاه مدت و دراز مدت برای اشتغال انجام دهیم. باید کارهای کوتاه مدت در اولویت باشد در راستای برنامه‌های میان مدت. رونق اقتصادی اساس کار است اما وقتی امروز توام هستیم با رکود و تورم، وقتی نمی توانیم نقدینگی اضافه کنیم باید نقدینگی فعلی را از سکه‌بازی و کارهای صوری به سمت تولید ببریم.
* حدادعادل: جناب غرضی به مساله تورم بیشتر از اشتغال پرداختند. البته تورم در اشتغال تاثیر زیاد دارد ولی در حال حاضر در امر اشتغال مسائلی داریم که نزدیک به خود مساله اشتغال است. الان بازار کار متولی ندارد. در حال حاضر تعدادی کارخانه و کارگاه داریم که تعطیل شده و باید با حمایت از اینها و دادن یارانه و معافیت مالیاتی و استمهال دیون کمک کنیم که این کارخانه ها احیا شوند. و اگر در شرف تعطیلی است تعطیل نشود.
* ولایتی: مطالبی که آقای غرضی فرمودند را می‌توان اینگونه تکمیل کرد. سیاست دولتها در گذشته چه قبل و چه بعد از انقلاب بیش از آنکه تولید محور باشد توزیع محور بوده. تولید را باید مردمی کنیم. در حوزه کشاورزی باید حمایت اساسی از کشاورز شود. در حوزه صنعت هم باید حمایت درست شود. محصولات کشاورزی باید بیمه شود و کشاورز بازنشسته شود و محصولاتش خرید تضمینی شود.
* رضایی: بیکاری و تورم دو چیز متفاوت است. بعضی وقت‌ها متناقض با هم عمل میکنند. منحنی فیلیپس در اقتصاد در این باره وجود دارد. اشتغال از شاغل و شغل درست می شود. هرکدام برنامه‌ای میخواهد که اشتغال را حل کنیم و بیکاری را از بین ببریم.
* جلیلی: بیکاری مهمترین موضوع کشور است چون رشد جمعیتی که داشتیم به دوران نیاز به کارش رسیده. نیاز هست که بدان توجه جدی شود. به 2 بخش باید توجه کرد. یکی بحث حمایت از تولید که باید ظرفیت‌های بخشی مانند کشاورزی و اقتصاد دانش‌بنیان و ارتباط صنعت و دانش توجه کنیم. بحث فناوری اطلاعات و نفت و فولاد و مسکن را باید توجه ویژه کرد. اشتغالی که خواهیم داشت باید در تولید باشد نه در شغل‌های کاذب. تولید باید رقابتی باشد. صنایع دستی هم جزو مزیت‌هایی است که میتواند چند میلیون شغل ایجاد کند.
* عارف: حداقل یک میلیون فرصت شغلی لازم داریم. برای اینکه این اتفاق بیفتاد مهمترین کار احیای سازمان مدیریت است. باید صنعت نیمه تعطیل ما رونق یابد. باید سهم صنعت را از هدفمندی یارانه ها که 30 درصد است پرداخت کنیم. نقدینگی کشور را باید به سمت صنعت ببریم. جذب سرمایه های داخلی بخصوص بسیار مهم است. سرمایه ها وارد خرید ارز و طلا شده است متاسفانه.باید فضای کسب و کار رونق گیرد و اشتغال ایجاد شود. یکی از طرح های ویژه که بسیار مهم است و 200 هزار شغل ایجاد می کند، گردشگری است.
* حسن روحانی: اشتغال مهمترین دغدغه مردم است. وقتی در جامعه ایرانی بیش از 3 میلیون نفر بیکار داریم و بیش از 800 هزار نفر نیروی متخصص فارغ التحصیلی که دوره دانشگاهی تمام شده و شغلی ندارند نشان میدهد مهمترین مساله جامعه امروز ماست. راه حل اصلی این مساله بهبود شرایط کسب و کار است. متاسفانه قانون بهبود کسب و کار که در مجلس تصویب شده، آئین نامه اجرایی اش ابلاغ نشده است. در کنار این آموزش نیروی انسانی متخصص و ماهر به عنوان یکی از راه های کار است.
* غرضی: امکان ندارد شما در تولید رقابت خارجی را به حساب نیاورید. تولید رقابت جهانی دارد. در تمام دنیا هزینه پول برای تولید یکی دو درصد است. در ایران هزینه پول بیش از تورم است. تورم 20 درصدی و هزینه پول 25 درصدی هیچ سرمایه‌ای را برای تولید نمی‌گذارد. بزرگانی که اینجا نشستند، در دولت ها بوده اند و این وضعیت نتیجه کار دولت هاست. از یک موضوع تغافل شد و آنکه تورم باید بیاید روی 2 و 1 درصد. هزینه پول باید برود روی 3 درصد. رقبای شما ترکیه و چین و هند هستند. شما در سال 40 میلیارد دلار واردات داشتید. نیازهایی مانند گوشت و روغن و کره وارد شده است. تمامی کسانی که به این تولیدات میپرداختند به خاطر هزینه بانکی زیاد تولید را رها کرده اند. تولید حمایت سیاسی اجتماعی و... نداشته و به همین خاطر شکست خورده است.
محمدرضا عارف به قید قرعه پشت تریبون رفت
سوال: نظام و برنامه شما برای تعامل با سایر قوا و نهادهای نظارتی کشور چیست؟
* عارف: مهمترین مشکل ریشه مشکلات اقتصادی حاکمیت یکپارچه یک جریان سیاسی یعنی اصولگرایان بر اقتصاد کشور در هشت ساله گذشته و کنار گذاشتن جریان دیگر است. برخی نظامیان و شرکت های وابسته به نهادهای نظامی در امور اقتصادی دخالت کردند که این فضا را برای مشارکت اقتصادی تنگ کرده. خصوصی سازی به صورت ناقص انجام شده است. بین 10 تا 15 درصد به بخش خصوصی واگذار شده و بقیه عملا به بخش های نیمه دولتی.
به خاطر مشکلاتی که با دنیا داریم نمیتوانیم از ارتباط با کشورهای دنیا برای بهبود اقتصادمان کمک بگیریم. اگر اصل 44 را جدی دنبال کنیم بسیاری از مشکلات اقتصادی حل می شود. یک جریان سیاسی نمیتواند کشور را اداره کند، این را باید بپذیریم. مبنا را باید بر شایسته سالاری بگذاریم. با توجه به ضرورت تعامل بین قوا باید قوای مختلف در یک فضای صمیمی مشکلات را حل کنند. نباید اختلاف نظر و مشکلات قوا به جامعه کشیده شود. اگر به موردی رسیدیم که نمیتوانستیم حل کنیم، می‌توانیم از رهبر معظم انقلاب کمک بگیریم.
* حدادعادل: آقای عارف مساله را بیش از حد سیاسی کردند. گناه مشکلات کشور را به دوش اصولگرایان گذاشتند. با این موافقم که کشور نباید از نیروهای کارشناس و خدوم با هر تغییر دولتی خالی شود اما فرضا اگر این اتفاق در دوره اصولگرایان افتاده، نظیرش در دوره اصلاح طلبان افتاده است. مگر در دوره اصلاح طلبان با اصولگرایان چه کردند؟ اگر اشکال شما وارد باشد، به همه دولت ها وارد است. اگر من موفق به اداره کشور و ریاست جمهوری شوم، سعی میکنم مساله گرایش های سیاسی را از نیروهای کارشناسی و متخصص و خدمتگزار جدا کنم.
* روحانی: مهمترین مساله در این زمینه این است که از نگاه فردمحوری و استبداد رای فاصله بگیریم. از متخصصان استفاده کنیم. نگذاریم صاحب نظران جامعه منزوی شوند و حتی از فعالان اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی و کارآفرینان استفاده کنیم. سازمان هایی مانند مدیریت باید احیا شود. دولت باید به صورت فراجناحی اداره شود و نباید نیمی از مدیران را کنار بگذاریم. فکر میکنم در کنار اینها باید آزادی بیان را هم در جامعه داشته باشیم. نقد آزاد اگر در جامعه نباشد، نظام تصمیم گیری وقتی اشکال و ایرادی دارد، تصحیح نمی‌شود. نقد نعمتی است برای تصحیح در اشکالات.
* ولایتی: نکته ای که آقای عارف فرمودند، یک متممی نیاز دارد. حتما باید از نیروهای متخصص با سلایق مختلف سیاسی استفاده شود که دولت محروم نماند ولیکن یک وجه مشترکی جریان های سیاسی داشته باشند و آن اینکه به نظام و ولایت فقیه و قانون اساسی در قول و فقه پایبند باشند. از زمان مونتسکیو به بعد تفکیک قوا صورت گرفته. بنا به اهمیت و پیچیدگی حکومت قوای سه گانه تشکیل شده. باید قوه مجریه قانونگرا باشد و در برابر رای قوه قضائیه خاضع باشد. اگر کابینه تشکیل میدهد این کابینه مرکب از وزرای متخصص باشد و هر وزیری در حوزه خودش اختیار رئیس جمهور را داشته باشد. اینگونه نیست که دولت را به تیم فوتبال تشبیه کنیم.
* رضایی: خوشبختانه چون جزو هیچکدام از دعواها نبودم، قضاوت صحیح تری بتوانم بکنم. نه جزو دولت خاتمی بودم که اصولگراها را بیرون بریزم و نه در دولت احمدی نژاد بودم که اصلاح طلبان را بیرون بریزم. هیچکدام از اینها را قبول نداشتم. البته آقای عارف به سوال جواب نداد. آقای عارف نگفت که در دوره خودشان مشکلی نبود؟ آیا شما میتوانید با مجلس اصولگرا تعامل کنید؟
* جلیلی: وقتی می توانیم تصمیم صحیح اقتصادی بگیریم که مبتنی بر گفتمان نظام و انقلاب باشد که بتواند پیشرفت را برای ما به ارمغان بیاورد. در زمان آقای عارف مبانی نظری که برنامه چهارم را نوشتند کاملا مخالف بود و نمیتواند پیشرفت را برای کشور داشته باشد. سه عنصر اساسی را باید در تصمیم سازی و تصمیم گیری مشارکت دهیم . اولینش خود مردم هستند. در کشاورزی باید از خود مردم سوال شود. نباید فقط از گروه های سیاسی سخن بگوییم. نکته دیگر بحث خود هماهنگی در دولت است. الان نزدیک 40 شورا داریم که در مساله اقتصادی تصمیم گیری میکنند اینها باید با یک آهنگ عمل کنند. بین قوا اگر قانون مبنا قرار بگیرد مشکلی پیش نمیاید.
* قالیباف: آغاز بحثمان اقتصادی بود اما در سوال دوم همه رفتند دنبال بحث سیاسی. مهمترین دغدغه من همین است. وقتی بناست اقتصاد را حل کنیم چکار به سیاست زدگی داریم؟ مردم به اینها کاری ندارند، مردم می گویند مشکل ما را حل کنید. نباید دغدغه مردم را فراموش کنیم. شورای شهر اول را اختلاف سیاسی حل کرد. در شورایی که 8 سال خدمتشان بودم هم اصولگرایان هستند هم اصلاح طلبان اما مشکل مردم دارد حل می شود. ما باید بر اساس یک سند برنامه پیش برویم. نباید سلیقه ای عمل کرد.
* غرضی: من متولد 1320 هستم. نسل من انقلاب کرده و جنگیده و سازندگی کرده و 98.2 آرای ملت را جمع کرده. فروکاستن جمهوری اسلامی به احزاب و گروه ها ظلم به انقلاب است. این دولت ها 1200 میلیارد درآمد داشتند و امورز 600 میلیارد تومان بدهکاری دارند. حاکمیت ایجاب می کند که مردم را در مدار انقلاب نگهداریم. مردم تحمل کردند. هنوز هم میخواهیم کشور را به گروه های سیاسی تقسیم کنیم؟ این خلاف شان انقلاب و امام و رهبری است. کشور یک واحد متحد است. شما متحد شوید دست در جیب فقرا نکنید و بعد هر کار سیاسی خواستید بکنید.
* عارف: مگر می شود بدون توسعه سیاسی توسعه اقتصادی داشت؟ باید همزمان پیش بروند. خطاب به جلیلی: اگر مبانی برنامه چهارم زیر سوال است چرا مجلس اصولگرا آن را تصویب کرد؟/ خطاب به رضایی: مگر من گفتم دولت اصلاحات اشکالی نداشته؟ همه دولت ها اشکال داشتند. من عملکرد دولت خاتمی را می گویم که بهترین رابطه را با مجلس اصولگرای پنجم داشته است. دعوایی بین دو رئیس قوه نبود که در صحن علنی مجلس مطرح شده و همه مردم را ناراحت کند. با قوه قضائیه هم کمیته مشترک تشکیل دادیم و مسائل را حل می کردیم.
صحبتی که آقای ولایتی مطرح کرد مهم بود. هر مسئولی که در سطح جمهوری اسلامی فعالی می کند باید وفاداری اش به قانون اساسی و نظام را اثبات کرده باشد. محسن رضایی به قید قرعه پشت تریبون قرار گرفت.
سوال: برنامه دولت شما برای تامین مسکن و مهار قیمت آن چیست؟
* رضایی: کاش روش بهتری برای مسئله اقتصادی پیش گرفته می شد و ما تخصصی تر به مسئله می پرداختیم. آنها که میخواهند فرمان اداره کشور را به دست بگیرند مهمتر از کارشناسانشان هستند.
ما در اداره کشور باید کار را به مردم بدهیم. مردم در اقتصاد و مسکن و بسیاری از کارهای دیگر نیستند. مسکن مهر طرح خوبی بوده ولی باید بهتر اجرا می شد. نباید منابعش از بانک مرکزی و بدون پشتوانه شکل میگرفت. قیمت مسکن در تهران به صورت سرسام اور بالا رفته و تمام برنامه ریزی های مسکن را از بین برده. توجه جدی به مسکن خواهم کرد. با اصلاحات در مسکن مهر آن را ادامه میدهیم. نباید پروژه ها را نیمه تمام بگذاریم که هزینه پشت سر هزینه به بار بیاید. مقرراتی که برای محدوده شهرها به وجود آمده بر اساس معماری نوین ایرانی نیست و باید بازنگری شود. جایگاه شهرسازی را نوعی تغییر میدهیم که فرصت های جدیدی برای مسکن ایجاد شود. وام مسکن به خاطراینکه خود مسکن تبدیل به کالای اقتصادی و تجاری و درآمدزایی شده مانع از آن می شود که تسهیلات قابل توجهی به آن داده شود. باید مسکن از دارایی به سرمایه گذاری تبدیل شود و وام های بیشتری در اختیار مردم قرار دهیم. در تمام دنیا 70-80 درصد پول ساخت مسکن را به صورت وام می دهند.
* قالیباف: بحث مسکن از اولویت دار ترین بحث های دولت من خواهد بود. بیشترین سهم درآمد مستضعفین صرف کرایه خانه می شود. مسکن که توسعه یابد مستقیما 250 هزار شغل ایجاد می کند. باید کیفیت ساخت مسکن را بالا ببریم. بافت فرسوده از معضلات کشور است. وقتی در تهران امکانات هست چرا در بیابان مسکن می سازیم که باز هم نیاز به زیرساخت داشته باشیم. اگر در تهران بافت های فرسوده را درست کنیم نیازی نیست به پرند برویم.
* غرضی: هر دولتی به کشور به صورت بخشی نگاه کند دچار صدمات گذشته می شود. بخشی نگری باعث فرسودگی بخش و از بین رفت دولت می شود. اینکه هر دولتی در 100 سال گذشته گفته یک روز آموزش و پرورش و یک روز مسکن و یک روز کار دیگر را بکند و بخش وسیعی از منابع را صرف آن کند و از بقیه سیستم دفاع نکند، به همین وضع امروز دچار می شویم. بخش اصلی گرفتاری عدم مسکن برای این است که اشتغال نداشتند و نتوانستند پس انداز کنند. دولت در 2 کلمه خلاصه می شود. تورم و اشتغال.
* جلیلی: در بخش مسکن 2 تقاضا داریم، یکی تقاضای واقعی است که سالی 850 هزار ازدواج داریم که به مسکن نیاز دارند و باید به آن پاسخ داده شود. مسکن مهر پاسخی به این نیاز بود و باید ادامه یابد. همینطور اصلاحات در بافت های فرسوده. اما بخشی از مسکن هم بخاطر نگاه های سوداگرانه است. به دلیل تورم در زمین و مسکن سرمایه گذاری می کنند. اگر نتوانیم سیاست های اساسی داشته باشیم هرقدر هم مثل مسکن مهر تولید کنیم نمیتوانیم موفق باشیم. لذا باید تورم و نظام مالیاتی اصلاح شود. و مدیریت سرمایه کنیم تا به سمت تولید برود نه به سمت بورس بازی. باید سیاست گذاری منطقه ای در بخش مسکن داشته باشیم.
* عارف: یکی از مهمترین دغدغه های مردم مساله مسکن است.بالا رفتن سن ازدواج و طلاق ناشی از همین مساله است. مسکن مهر به خاطر بی توجهی به تسهیلات زیربنایی و رفاهی و به خاطرتورم زایی بالا و همچنین اجرای آن در خارج از شهرها کمی ناموفق بود و به همین دلیل طرح مسکن ماندگار را پیشنهاد کردیم. تا آرامشی را به خانواده ها برگردانیم.
* حدادعادل: مسکن مهر اقدامی مفید بود. دولت هم زیاد زحمت کشید و خیلی ها صاحب خانه شدند. سوداگری مسکن را هم کاهش داد اما اشکالاتی هم داشت. یکی اینکه زیرساخت های لازم در کنار خانه ها ساخته نشد. زندگی در شهر فقط زندگی در خانه نیست. زندگی جز سرپناه چیزهای دیگری هم نیاز دارد.
* روحانی: تامین مسکن ارزان برای نسل جوان جزو برنامه های من است. قیمت مسکن در سالهای اخیر رشد 82 درصدی برای کلنگی 52 درصدی برای آپارتمان داشته . طرح مسکن مهر کار پسندیده ای بود اما دچار مشکلاتی شده است. قرار بود 200 هزار ساخته شود تبدیل به یک و نیم میلیون شد. لذا با شتاب زدگی کار انجام گرفت و امروز این ساختمان ها عیوب فراوانی دارد و برای تکمیل اینها 465176 میلیارد ریال نیاز است. و امروز بانک مسکن به خاطر همین طرح 203597 میلیارد ریال از بانک مرکزی استقراض کرده لذا این طرح اشکالات فراوانی دارد اما چاره ای نیست جز مرتفع کردن آن و کامل کردن طرح بدون نواقص.
* ولایتی: همانطور که بعضی دوستان فرمودند کاری که صورت گرفته درست بوده و باید پاسخی به این نیاز مردم به مسکن داده می شد اما منحصر کردن آن به دولت کار درستی نبود. برای افراد کم بضاعت سرمایه گذاری دولت اشکالی ندارد اما باید با فراهم کردن امکانات برای ورود بخش خصوصی باید تکمیل شود. عیوب مسکن مهر باید برطرف شود. گاز و برق و آب و ... باید برای این مسکن ها تامین شود. علت اینکه در نقاط دور افتاده تاسیس شده برای جلوگیری از مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به مرکز است و این سیاست درستی بوده است. در کشور ما عمر متوسط ساختمان ها 50 سال است ولی در اروپا 150 سال. باید مسکن ها در کشور به صورت مقاوم ساخته شود.
* رضایی: مشکل ما معماری ایران است. شهرهای ما و روستاهای ما، توسعه شهری ما، به هیچوجه در چارچوب معماری کلان نیست که اشتغال و درآمدزایی مردم و زیرساخت ها و ... دیده شده باشد. ما اگر بخواهیم اصلاح اساسی در مساله مسکن انجام دهیم اول باید مشخص کنیم هر شهر چقدر توسعه یابد و جمعیتش چقدر باشد و اشتغالش چگونه باشد و... تا این کار را انجام ندهیم مساله مسکن حل نمی شود. برای مسکن 70 درصد وام را باید دولت با تسهیلات بدهد و مردم 30 درصد برای مسکن هزینه کنند. مسکن مهر را ادامه میدهم .خوشبختانه همه دوستان موافق بودند که این کار را ادامه بدهیم.
روحانی بر اساس قرعه کشی پشت تریبون قرار گرفت.
سوال: برنامه شما برای گسترش عدالت اقتصادی چیست؟
* روحانی: عدالت یعنی هر چیزی در جایگاه خود قرار گیرد. اولین مساله تولید است که باید در جایگاه خودش قرار گیرد. امروز در شرایطی که هستیم به جای آنکه به تولید داخلی کمک کنیم به واردات روی آورده ایم. این بزرگترین بی عدالتی است. عدالت این است که در شرایط فشار دشمن بتوانیم در داخل به تولید کمک کنیم و تولید داخلی را افزایش دهیم و بر مقدار واردات کاسته کنیم. می بینیم شعارهای سیاسی ما با عملکرد اقتصادی ما سازگار نیست. در شعار، شعار مقاومت می دهیم اما در شعار اقتصادی در مقام عمل مقاومتی در کار نیست. الان باید سیاست اقتصادی ما با سیاست سیاسی ما کاملا منطبق باشد و در یک مسیر قرار داشته باشد. ولی امروز می بینیم این دو مسیر کاملا جداست. امروز وقتی این همه بیکار در جامعه ما وجود دارد هیچ شاخصی برای بی عدالتی نیست. حتی شاخص هایی که معروف است برای ضریب جینی، می بینیم آخرین اعلامی که بانک مرکزی کرده این است که بعد از اجرای یارانه ها 2 دهک بالا و 2 دهک پایین متنعم شدند و 6 دهک وسط در فشار بیشتر قرار گرفتند. کارخانه کفش ملی یک روزی جزو افتخارات ما در بین کشورهای همسایه بود اما امروز به انبار ماشین سایپا تبدیل شده. پارس الکتریک به لانه کبوترها تبدیل شده. یعنی عدالتی بین نیازهای واقعی و عملکرد واقعی دولت وجود ندارد.
* جلیلی: عدالت را باید اصل بدانیم و مقدم حتی بر پیشرفت. اگر توانستیم عدالت را برای همه مردم کشور فراهم کرده و فرصت بروز استعدادشان را فراهم سازیم، مشکلات حل می شود. عدالت اما باید به صورت ساختاری و نهادینه شکل بگیرد. نه به صورت حرکات مقطعی. یک مساله مهم عدالت در تخصیص منابع است. اینکه در بهره‌برداری از سهم تولید چگونه داریم عادلانه تقسیم می کنیم، بسیار مهم است.
* غرضی: اولین بخش عدالت آن است که دولت دست خود را از جیب مردم دربیاورد. وقتی دولتی ارز موجود کشور را از 7 تومان به 3500 تومان میرساند دارد جیب مردم را خالی می کند. باید دست کسی که در جیب فقراست را قطع کرد. دولت متورم بیش از درآمدش هزینه می کند و فقرا را فقیر تر و اغنیا را قوی تر می کند. این روشهای ناقص که در دولت های مختلف انجام شده منجر به ضعف فقرا و قدرت اغنیا شده است. صدسال است که 100 ین ژاپن یک دلار است. ما باید از دیگران درس بگیریم. عزیزانی که میخواهند کشور را اداره کنند باید به مردم تعهد بدهند که وقتی میخواهند دولت را ترک کنند قیمت دلار چقدر خواهد بود؟
* ولایتی: معنی عدالت را فرمودند اما در عمل یعنی امکانات موجود در کشور به طور یکسان در اختیار مردم قرار گیرد. اعم از امکانات مالی و تحصیلی و ... هر ایرانی در داخل و خارج، ایرانی است و باید به طور یکسان از امکانات موجود استفاده کند. اما عدالت به تنهایی بدون پیشرفت به معنای تقسیم عادلانه فقر است. عدالت و پیشرفت باید با هم توام باشند تا هم عدالت را داشته باشیم و هم پیش برویم. پیشرفت بدون عدالت هم یعنی افزایش فاصله طبقاتی.
* عارف: عدالت را نباید یکسانی توزیع فقر قلمداد کنیم. باید تولید ثروت و رشد اقتصادی داشته باشیم. در برنامه سوم رشد اقتصادی 6 درصد را داشتیم. به نظر می رسد در حال حاضر به رشد بالاتر یعنی 8 درصد نیاز داریم. اولویتمان باید به نقاط غیربرخوردار و نقاط مرزی باشد. باید تلاش کنیم تعداد فقرا را کمتر کنیم.
* قالیباف: عدالت نه گفتنی است و نه شنیدنی. عدالت عملی است که باید اتفاق بیفتد و مردم آن را بچشند. آحاد ملت از هر قوم و مذهبی باید از امکانات فراهم باشند. نباید همه‌اش به مرکزیت توجه شده و هر چه از مرکز دور شدیم محرومیت بیشتر شود. نباید فقط یک قشر خاص را ببینیم. هر چقدر از عدالت حرف بزنیم و رشد اقتصادی نباشد، شعاری بیش نیست. من در نیروی انتظامی عدالت در امنیت را با 110 برقرار کردم. در شهرداری تهران محکم گفتیم مناطق محروم در اولویت هستند. درآمد شهرداری را بالا بردیم و رشد جنوب شهر را چند برابر کردیم.
* حدادعادل: دهه کنونی دهه پیشرفت و عدالت نامیده شده و این نامگذاری بی سبب نبوده است. برخی نظریه های پیشرفت خارج از مبانی اسلامی، به پیشرفت بیشتر از عدالت اهمیت می دهد. ما شاهد برخی از این انحرافات و کجروی‌ها در مبانی برنامه چهارم بودیم. وقتی این برنامه در مجلس تصویب شد، به این ایرادات پرداختیم.. باید عدالت وپیشرفت با هم باشد و هیچکدام به قیمت فراموشی دیگری نباشد. یکی از نمونه های تامین عدالت همین هدفمندی یارانه هاست. برخی خانواده ها چندین اتومبیل دارند و برخی هیچ اتومبیلی. نباید آنکه چند اتومبیل دارد یارانه فرد غیربرخوردار را استفاده میکرد و هدفمندی یارانه ها برای همین اجرا شد.
* رضایی: در طی 6 ماه گذشته شاید بیش از 250 شهرستان رفتم. در بازار و مزارع و کارخانجات با تمام وجود احساس کردم با آرمان بزرگ عدالت، فاصله زیاد داریم. تبعیض و پارتی بازی و رشوه در بسیاری از ارکان کشور و قوه قضائیه نفوذ کرده و اجازه توزیع عادلانه ثروت را نمی دهد. دوستانی که اینجا هستند و در دولت ها بودند پاسخ دهند که چرا اینگونه شده؟ زمان شعار دادن گذشته است. هم در تئوری و هم در نگاه و هم در شاخص ما مشکل داریم.
* روحانی: نکاتی که دوستان فرمودند هرکدام بعدی از مساله بود. در مساله عدالت، باید با رانت و فساد مبارزه شود. متاسفانه با اینها در سالهای اخیر بیشتر مواجه بودیم. عدالت فرصت برابر برای کل مردم است و برای کل اتباع ایرانی. همه اقوام و مذاهب. زن و مرد. در بعضی بخش ها بخصوص فصل سوم قانون اساسی را بهتر اجرا کنیم. در بحث عدالت اجتماعی باید حمایت از محرومین را در اولویت خود قرار دهیم و آنها که حقوق ثابت دارند مانند کارمندان. الان بیکاری در میان زنان بسیار زیاد است. 66 درصد زنان 20 تا 29 ساله بیکار هستند. یکی از راه های عدالت این است که در امکاناتی که در کشور هست از لحاظ فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی، همه احساس کنند به طور برابر دارند از اینها استفاده می کنند. یکی از مهمترین مسائل بحث تمرکززدایی است. امروز استانها احساس میکنند توان اداره خود را دارند ولی الان تهران برای آنها تصمیم گیری می کند. باید به استانها اختیارات بیشتری داده شود.
